Κυστική Ίνωση
Η Κυστική Ίνωση είναι μία σοβαρή νόσος που κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο και επηρεάζει 1/4000 νεογνά στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ωστόσο, μπορεί να διαγνωστεί και σε μετέπειτα στάδια της παιδικής ηλικίας ή ακόμη και της ενήλικης ζωής). Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν νόσο του πνεύμονα και του ήπατος καθώς και ανεπάρκεια των εξωκρινών και ενδοκρινών μοιρών του παγκρέατος. Η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η κλινική εικόνα καθώς και η ηλικία εμφάνισης της νόσοι ποικίλλουν έντονα. Η νόσος προκαλείται από παθογόνες βλάβες στο γονίδιο CFTR (CF transmembrane conductance regulator). Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περισσότερες από 2000 μεταλλάξεις, ωστόσο, οι περισσότερες είναι εξαιρετικά σπάνιες και άγνωστης κλινικής σημασίας, γεγονός που καθιστά την διάγνωση της νόσου αρκετά περίπλοκη. Ο συνηθέστερος έλεγχος είναι το test ιδρώτα, το οποία μετρά την ποσότητα του άλατος (χλωριούχο νάτριο) στον ιδρώτα του δέρματος. Οι πάσχοντες από κυστική ίνωση έχουν αφύσικα υψηλά επίπεδα άλατος στον ιδρώτα.To τεστ αντιδραστικού θρυψινογόνου (Immunoreactive trypsinogen - IRT) είναι η αρχική εξέταση που συστήνεται για έλεγχο νεογνών. Ο μοριακός έλεγχος για ανίχνευση παθογόνων βλαβών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάγνωση της νόσου και για εντοπισμό φορείας.
Κριτήρια Διάγνωσης
Σύμφωνα με τον φορέα Cystic Fibrosis Foundation ακολουθούνται τα εξής κριτήρια για την διάγνωση νόσου σε άτομα με θετικό νεογνικό έλεγχο και/ή συμπτώματα Κυστικής Ίνωσης, ή οικογενειακό ιστορικό:
- Θετικό τεστ ιδρώτα (≥60 mmol/L)
- Εντοπισμός δύο παθογόνων βλαβών σε διαφορετικά χρωμοσώματα και τεστ ιδρώτα με αποτέλεσμα ≥30 mmol/L
- Αποδεδειγμένη δυσλειτουργία του ενζύμου CFTR (με τεστ ιδρώτα ≥60 mmol/L ή τιμές του δυναμικού κατά μήκος του ρινικού επιθηλίου και της εντερικής τάσης που συνάδουν με Κυστική Ίνωση), ανεξάρτητα από το γεγονός εντοπισμού δύο ή λιγότερων παθογόνων βλαβών)
Περιστατικά και συχνότητα φορείας
Εθνικότητα |
Περιστατικά |
Συχνότητα φορείας |
Εβραίοι Ασκενάζι |
1/2,300 |
1/24 |
Καυκάσιοι |
1/2,500 |
1/25 |
Λατινοαμερικάνοι |
1/13,500 |
1/58 |
Αφροαμερικάνοι |
1/15,100 |
1/61 |
Ασιάτες |
1/35,100 |
1/94 |
Γονιδιακός Έλεγχος
Εάν ανιχνευτεί ένα αντίγραφο της βλάβης R117H, τότε συνίσταται έλεγχος για την βλάβη 5T. Εάν ανιχνευθεί και η βλάβη 5T τότε πραγματοποιείται δοκιμασία για να διευκρινιστεί η πιθανότητα εύρεσης των μεταλλάξεων στο ίδιο χρωμόσωμα. Η βλάβη 5T, c.1210−12, πρέπει να αναφέρεται μόνο σε περίπτωση που έχει επιβεβαιωθεί η μετάλλαξη R117H ή εφόσον το άτομο είναι ασυμπτωματικό.
Σημαντικότερες μεταλλάξεις που πρέπει να ελέγχονται σε περιπτώσεις ασυμπτωματικών φορέων:
Κοινή ονομασία |
cDNA |
Πρωτεΐνη |
G85E |
c.254G>A |
p.Gly85Glu |
R117H |
c.350G>A |
p.Arg117His |
621+1G>T |
c.489+1G>T |
Ιντρονική |
711+1G>T |
c.579+1G>T |
Ιντρονική |
R334W |
c.1000C>T |
p.Arg334Trp |
R347P |
c.1040G>C |
p.Arg347Pro |
A455E |
c.1364C>A |
p.Ala455Glu |
I507del |
c.1519_1521delATC |
p.Ile507del |
F508del |
c.1521_1523delCTT |
p.Phe508de |
1717-1G>A |
c.1585-1G>A |
Ιντρονική |
G542X |
c.1624G>T |
p.Gly542X |
G551D |
c.1652G>A |
p.Gly551Asp |
R553X |
c.1657C>T |
p.Arg553X |
R560T |
c.1679G>C |
p.Arg560Thr |
1898+1G>A |
c.1766+1G>A |
Ιντρονική |
2184delA |
c.2052delA |
p.Lys684AsnfsX38 |
2789+5G>A |
c.2657+5G>A |
Ιντρονική |
3120+1G>A |
c.2988+1G>A |
Ιντρονική |
R1162X |
c.3484C>T |
p.Arg1162X |
3659delC |
c.3528delC |
p.Lys1177SerfsX15 ή p.Lys1177fs |
3849+10kbC>T |
c.3718-2477C>T |
Ιντρονική |
W1282X |
c.3846G>A |
p.Trp1282X |
N1303K |
c.3909C>G |
p.Asn1303Lys |