Η εφηβεία στα κορίτσια

Τι θα συμβεί στο στήθος μου;

Το εσωτερικό των μαστών αποτελείται από λιπώδη ιστό και πολλούς γαλακτοφόρους αδένες. Η σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή, λέγεται άλως. Όταν αρχίζει το στήθος να «φουσκώνει» μία μικρή μάζα εμφανίζεται κάτω από την άλω και την θηλή. Είναι ο μαστικός αδένας ο οποίος όσο μεγαλώνει, τόσο μεγαλύτερο γίνεται το στήθος.
Το χρώμα που έχει η άλως και η θηλή μπορεί να είναι διαφορετικό, από ροζ, μωβ, έως και γκρι και εξαρτάται από το χρώμα του δέρματος.

Πότε θα «βγάλω» στήθος;

Το στήθος μεγαλώνει στην αρχή της εφηβείας και η αιτία είναι οι ορμόνες που εκκρίνονται και ρυθμίζουν την ανάπτυξη του στήθους και το ξεκίνημα της περιόδου. Η κληρονομικότητα και η διατροφή σίγουρα παίζουν σημαντικό ρόλο στο πότε θα ξεκινήσει η εφηβεία και η ανάπτυξη των μαστών. Στα περισσότερα κορίτσια το στήθος αρχίζει να μεγαλώνει στην ηλικία 9 – 11 χρονών περίπου. Σε κάποια αυτό συμβαίνει νωρίτερα ή αργότερα.

Πόσο χρόνο διαρκεί αυτό;

Διαρκεί περίπου 3 – 5 χρόνια, μέχρι το στήθος να φτάσει το τελικό τους μέγεθος. Το πότε θα ξεκινήσει να «φουσκώνει» το στήθος δεν έχει επίδραση στο τελικό μέγεθος των μαστών. Δηλαδή αν σε εσάς ξεκινήσει νωρίτερα από τα άλλα κορίτσια, αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχετε μεγαλύτερο στήθος από τα άλλα κορίτσια της ηλικίας σας.

Μπορώ να κάνω κάτι για να μεγαλώσω το στήθος μου;

Η κληρονομικότητα είναι ο σπουδαιότερος παράγων που καθορίζει την ανάπτυξη του στήθους και το μέγεθός του. Ούτε κρέμες, ούτε ασκήσεις θα αλλάξουν το μέγεθος των μαστών… Μπορεί να αλλάξει το στήθος, να χαλαρώσει, αν χάσετε βάρος, πάρετε βάρος ή μετά από την εγκυμοσύνη. Επίσης το μέγεθος των μαστών δεν επηρεάζει την ικανότητα της γυναίκας να θηλάσει.

Οι μαστοί μου έχουν διαφορετικό μέγεθος. Είναι φυσιολογικό αυτό;

Φυσιολογικά μπορεί οι μαστοί σας να έχουν διαφορετικό μέγεθος στη διάρκεια της εφηβείας, αλλά συνήθως θα φαίνονται ακριβώς ίδιοι, όταν τελειώσει η ανάπτυξή τους. Αν το διαφορετικό μέγεθος σας ενοχλεί, δοκιμάστε να το «διορθώσετε» με το κατάλληλο σουτιέν. Αν αυτό το διαφορετικό μέγεθος παραμείνει και μετά το τέλος της εφηβείας και αν αυτό σας κάνει να νιώθετε δυσάρεστα, μπορείτε να απευθυνθείτε σε πλαστικό χειρουργό.

Είναι φυσιολογικό να έχω τρίχες γύρω από τη θηλή μου;

Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Αν αυτό σας ενοχλεί μπορείτε να τις κόψετε με ένα ψαλίδι. Μην τις ξυρίσετε και μην τις τραβήξετε με το τσιμπιδάκι, γιατί μπορεί να πάθετε φλεγμονή.

Οι θηλές μου μπαίνουν προς τα μέσα αντί προς τα έξω. Είναι αυτό φυσιολογικό;

Ένα ποσοστό 10 – 20% των κοριτσιών έχουν θηλές που στρέφονται προς τα μέσα. Είναι φυσιολογικό και αυτό δεν μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας. Είναι σημαντικό να τις διατηρείτε καθαρές για να αποφύγετε τυχόν φλεγμονές του δέρματος γύρω από τις θηλές. Αν όμως οι θηλές σας ήταν προς τα έξω και ξαφνικά βλέπετε πως στρέφονται προς τα μέσα, πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.

Κάποιες φορές αισθάνομαι πόνο ή ευαισθησία στη στήθος μου. Είναι φυσιολογικό αυτό;

Μπορεί να αισθανθείτε πόνο, τάση ή φαγούρα στους μαστούς σας, όταν αρχίζουν να αναπτύσσονται. Όταν ξεκινήσει η περίοδος μπορεί να παρατηρήσετε πόνο ή ευαισθησία μία περίπου εβδομάδα πριν την έναρξη της περιόδου κάθε μήνα. Αν πονάτε πολύ επικοινωνήστε με τον γυναικολόγο σας.

Από τη θηλή μου «τρέχει» υγρό. Τι συμβαίνει;

Αν το υγρό είναι άσπρο σαν γάλα και δεν είστε έγκυος, η κατάσταση αυτή που λέγεται γαλακτόρροια μπορεί να οφείλεται σε φάρμακα (αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά), σε χαμηλές θυρεοειδικές ορμόνες ή πιο σπάνια στο προλακτίνωμα (καλοήθης όγκος της υπόφυσης). Σε κάθε περίπτωση επικοινωνούμε με το γυναικολόγο μας.

Πως πρέπει να φροντίζω το στήθος μου;

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε πως είναι το στήθος σας φυσιολογικά, ώστε να μπορέσετε κάποια στιγμή να αντιληφθείτε κάποιες αλλαγές. Αυτό γίνεται με την αυτοψηλάφηση η οποία πρέπει να ξεκινήσει στην ηλικία των 18 – 20 ετών. Η αυτοψηλάφηση γίνεται την ίδια μέρα κάθε μήνα. Η καλύτερη στιγμή είναι όταν τελειώσει η περίοδός σας, στο γιατρό σας για πρώτη φορά, όπου θα σας δείξει πως γίνεται και τι είναι φυσιολογικό στο μαστό σας.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μάθετε να ελέγχετε τους μαστούς σας από τη νεαρή ακόμη ηλικία. Είναι συνήθεια υγείας αν και ο καρκίνος του μαστού είναι σπάνιος σε ηλικίες κάτω των 35 ετών.

Γιατί δεν ήρθε η περίοδός μου ακόμη;

Είναι φυσιολογικό η περίοδος να έρθει ανάμεσα στις ηλικίες 9 – 16 ετών. Τα κορίτσια που είναι πολύ αδύνατα ή αυτά που προπονούνται έντονα, μπορεί να αργήσουν να έχουν περίοδο. Εάν είστε ήδη 15 ετών ή έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη των μαστών σας εδώ και τρία χρόνια, αλλά δεν σας ήρθε ακόμη η περίοδος, τότε θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας ο οποίος θα σας υποδείξει τις εξετάσεις αίματος που πρέπει να κάνετε, για να διαπιστωθεί αν όλα είναι καλά, και θα σας εξετάσει υπερηχογραφικά. Υπάρχουν περιπτώσεις κοριτσιών που ο παρθενικός τους υμένας δεν έχει τρύπα για να φύγει το αίμα από τη μήτρα στον κόλπο, ή σε άλλες περιπτώσεις δεν υπάρχει κόλπος ή και μήτρα. Είναι καλό στη διάρκεια της εφηβείας να πηγαίνουμε στο / στη γυναικολόγο για τον τακτικό έλεγχο.

Πόσο συχνά θα έχω αίμα;

Περίοδο θα έχετε μία φορά το μήνα. Η διάρκεια του κάθε κύκλου σας θα είναι 28 ημέρες, δηλαδή από την πρώτη μέρα της περιόδου μέχρι την πρώτη της επόμενης θα περάσουν 28 ημέρες. Μπορεί η διάρκεια του κύκλου να είναι 21 – 35 ημέρες σε κάποια κορίτσια. Η περίοδος διαρκεί 3 – 7 ημέρες. Η ποσότητα αίματος συνήθως είναι διαφορετική κάθε ημέρα με τη μεγαλύτερη τις πρώτες ημέρες. Την πρώτη φορά που μας έρχεται περίοδος μπορεί οι κύκλοι να είναι 21 – 45 ημερών, ή να έρχεται κάθε 2 μήνες. Συνήθως μετά από 1 – 2 χρόνια ο κύκλος γίνεται φυσιολογικός.

Η περίοδός μου δεν έρχεται κανονικά. Τι σημαίνει αυτό;

Μπορεί να είστε από εκείνες τις νεαρές κοπέλες που ο κύκλος τους έχει επηρεαστεί από τις αλλαγές του βάρους, τη δίαιτα που κάνετε, τις διαταραχές της διατροφής, το άγχος, την έντονη άσκηση, ή από κάποια ασθένεια που περάσατε. Μην ξεχνάτε πως αν έχετε σεξουαλικές σχέσεις, η μη κανονική περίοδος μπορεί να είναι σημάδι εγκυμοσύνης.
Όταν πρωτοξεκινά η περίοδος στα κορίτσια είναι φυσιολογικό για ένα διάστημα έως και 2 χρόνια, ο κύκλος να είναι ακανόνιστος.

Περίοδος σε αραιά διαστήματα (αραιομηνόρροια):
Μπορεί η περίοδός σας να έρχεται μόνο 3 – 4 φορές το χρόνο αντί για 28 κύκλους. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε άγχος, έντονη άσκηση, χάσιμο βάρους ή δίαιτα. Επίσης στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, όπου εκτός των αρχαίων κύκλων έχουμε ακμή, υπερτρίχωση και προβλήματα βάρους. Αν λοιπόν περάσουν περισσότερες από 35 ημέρες και δεν έρθει η περίοδός μας, επισκεπτόμαστε το γιατρό.

Πόσο συχνά έρχεται η περίοδος;

Για κάποια κορίτσια ο μηνιαίος κύκλος διαρκεί 28 ημέρες, για άλλα 24 ημέρες ή 30 ή ακόμα περισσότερο. Μετά την πρώτη περίοδο, οι κύκλοι διαρκούν 21 – 45 ημέρες. Μετά από 1 – 2 χρόνια περίπου γίνονται πιο μικροί και διαρκούν από 21 – 34 ημέρες. Οι ακανόνιστες περίοδοι είναι συχνό φαινόμενο για κορίτσια που είναι στην εμμηναρχή. Χρειάζεται χρόνος στο σώμα για να αφομοιώσει τις αλλαγές.

Πόσο διαρκεί;

Από κορίτσι σε κορίτσι η διάρκεια της περιόδου διαφέρει. Μερικά κορίτσια έχουν περίοδο που διαρκεί από 2 – 3 ημέρες. Άλλα κορίτσια έχουν 7 ημέρες ή και περισσότερο.
Η ποσότητα αίματος επίσης διαφέρει. Μερικές ανησυχούν ότι χάνουν πολύ αίμα κάθε μήνα. Αν και φαίνεται να είναι πολύ το αίμα που χάνουμε, στην πραγματικότητα είναι μόνο 2 κουταλιές της σούπας (30ml) σε όλη την περίοδο. Μιλάμε στο γιατρό μας όταν:

• η περίοδος διαρκεί πάνω από εβδομάδα
• αν αλλάζετε σερβιέτα κάθε 1 – 2 ώρες γιατί γέμισε αίμα
• αν επανειλημμένα το διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις περιόδους σας είναι πάνω από 3 μήνες
• αν έχετε αίμα τις ημέρες ανάμεσα στις περιόδους
• αν έχετε ασυνήθιστα έντονο πόνο στη διάρκεια της περιόδου
• αν ενώ είχατε φυσιολογικό κύκλο, έχετε κάποια διαταραχή

Κύκλοι περιόδου κοντινοί (συχνομηνόρροια):
Μπορεί να έχετε περίοδο κάθε 2 – 3 εβδομάδες, λόγω stress, έντονης άσκησης ή άλλων αλλαγών που συμβαίνουν στη ζωή σας.
Αν ο κύκλος σας είναι επανειλημμένως μικρότερος των 2 ημερών, ο γιατρός θα σας συστήσει εξετάσεις αίματος για ορμονικό έλεγχο και αναιμία.
Κρατήστε ένα ημερολόγιο για να σημειώνετε πότε ξεκίνησε και πότε τελείωσε η περίοδός σας κάθε μήνα.

Αισθάνομαι διάφορα συμπτώματα έντονα πριν έρθει η περίοδός μου. Τι συμβαίνει;

Είναι το λεγόμενο προεμμηνορυσιακό σύνδρομο. Δεν συμβαίνει σε όλα τα κορίτσια. Οι περισσότερες γυναίκες ή κορίτσια με προεμμηνορυσιακό σύνδρομο έχουν συμπτώματα μία εβδομάδα πριν την περίοδό τους, καμιά φορά μέχρι και δύο εβδομάδες νωρίτερα. Είναι περίπου 150 συμπτώματα γνωστά του συνδρόμου αυτού. Τα πιο συνηθισμένα είναι: κακή διάθεση, ευαισθησία μαστών, ακμή, φούσκωμα της κοιλιάς, απέχθεια για συγκεκριμένα φαγητά, αυξημένη πείνα και δίψα, βουλιμία, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, πόνος στην κοιλιά και ημικρανίες.

Ποια είναι η αιτία του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου;

Οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών θεωρείται πως είναι η αιτία. Γνωρίζουμε ότι στη διάρκεια του δεύτερου μισού του μηνιαίου κύκλου, αυξάνονται τα επίπεδα της προγεστερόνης. Λίγο πριν έρθει η περίοδος η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα «πέφτουν» σε χαμηλά επίπεδα.

Τι μπορώ να κάνω για να αισθάνομαι καλύτερα;

• Το πρώτο βήμα είναι αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής
• Καταναλώστε υδατάνθρακες που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες (ψωμί, ζυμαρικά ολικής αλέσεως και δημητριακά πλούσια σε φυτικές ίνες).
• Περιορίστε τη ζάχαρη και τα λιπαρά.
  Να θυμάστε ότι «κρυμμένη» ζάχαρη έχουν τα αναψυκτικά και πολλά λιπαρά έχουν οι τροφές των φαστ φουντ.
• Λίγες μέρες πριν την περίοδό σας μην τρώτε αλμυρές τροφές.
• Πιείτε άφθονο νερό, 8 – 10 ποτήρια την ημέρα.
  Ο καφές μας κάνει να χάνουμε νερό από τον οργανισμό μας γιατί είναι διουρητικός. Μαζί με τον καφέ πιείτε απαραίτητα νερό.
• Περιορίστε την καφεΐνη (καφές, τσάι, σόδα, σοκολάτα) και ίσως αυτό να σας βοηθήσει να νιώσετε λιγότερο «σφιγμένη» και ευαίσθητη στους μαστούς σας.
• Προσπαθήστε να έχετε 6 μικρά γεύματα την ημέρα, αντί 3 μεγάλων. Σε κάθε μικρό γεύμα να έχετε μία ισορροπία πρωτεϊνών, υδατανθράκων, φρούτων και υγιεινών λιπαρών. Αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε την ενέργεια που χρειάζεστε και ο οργανισμός σας θα εκπαιδευτεί να κάνει καλές καύσεις.
• Μην ξεχνάτε το ασβέστιο που πρέπει να παίρνετε καθημερινά με την τροφή σας (γάλα, γιαούρτι, τυρί) ή με συμπλήρωμα. Έρευνες έδειξαν ότι παίρνοντας κάθε μέρα 1300 mg ασβεστίου ελαττώνεται η ένταση των συμπτωμάτων των προεμμηνορυσιακού συνδρόμου.
• Κάνετε αεροβική άσκηση για 30΄ 4 – 6 φορές την εβδομάδα (τρέξιμο, χορός ή σχοινάκι).
• Κοιμηθείτε αρκετά κάθε μέρα. Σας χρειάζονται περίπου 9 ώρες ύπνου καθημερινά.
• Είναι καλό να έχετε ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα γευμάτων – άσκησης και ξεκούρασης.
• Μην αγχώνεστε! Εάν είναι εφικτό, οργανώστε κάτι που νομίζετε ότι θα σας αγχώσει, μετά την περίοδό σας.
• Αποφύγετε το αλκοόλ, το οποίο πριν την περίοδο θα σας κάνει να νιώσετε πιο καταθλιπτικά.

Υπάρχουν φάρμακα για το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο;

Υπάρχουν φάρμακα και βιταμίνες που θα σας βοηθήσουν. Όμως όλα αυτά θα μας τα συστήσει ο γιατρός μας και μόνον εκείνος, ούτε η φίλη μας, ούτε τα περιοδικά που διαβάσαμε. Μην ξεχνάμε ότι πολλές κλινικές καταστάσεις μιμούνται τα συμπτώματα του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου, γι’ αυτό αν πιστεύουμε ότι έχουμε κάποια από αυτά πριν την περίοδό μας, πρώτα πρέπει να απευθυνθούμε στο γιατρό μας.

Στην εφηβεία πρέπει να επισκέπτομαι γυναικολόγο;

Μια φορά το χρόνο η επίσκεψη στο / στη γυναικολόγο είναι απαραίτητη για λόγους:

• να μας επιβεβαιώσει ότι η ανάπτυξη συνεχίζεται φυσιολογικά.
• αν έχετε ερωτική ζωή πιθανόν να χρειαστείτε γυναικολογική εξέταση και να συζητήσετε τους τρόπους προφύλαξης για τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και για εγκυμοσύνη.
• να συζητήσετε πιθανά συμπτώματα διαταραχών που μπορεί να έχετε όπως:
• ανεξήγητος πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς.
• κολπικές εκκρίσεις που προκαλούν φαγούρα ή μυρίζουν άσχημα.
• περίοδος που διαρκεί πάνω από 10 μέρες.
• καθυστέρηση περιόδου, ιδιαίτερα αν υπάρχει σεξουαλική ζωή.
• πόνοι περιόδου έντονοι, τόσο ώστε να μην μπορείτε να πάτε σχολείο.

Τι πρέπει να κάνω πριν πάω για εξέταση;

• Διαλέξτε να κλείσετε ραντεβού ημέρα που δεν έχετε περίοδο.
• Ενημερώστε το γιατρό ότι είναι η πρώτη σας εξέταση.
• 24 ώρες πριν την εξέταση δεν πρέπει να κάνετε σεξ ή να χρησιμοποιήσετε κολπική αλοιφή.

Τι ερωτήσεις θα μου κάνουν;

• Για τη γενική κατάσταση υγείας, αλλεργίες και τυχόν φάρμακα που παίρνετε.
• Πότε ήρθε η περίοδός σας για πρώτη φορά, πόσο συχνά έρχεται, πόσο διαρκεί, πόσο αίμα έχετε, αν πονάτε και πότε άρχισε να αναπτύσσεται το στήθος σας.
• Αν έχετε σεξουαλική ζωή.
• Αν έχετε κολπικές εκκρίσεις που μυρίζουν ή προκαλούν φαγούρα.

Τι θα συμβεί στη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης;

Αν σας κάνει να νιώθετε άνετα, μπορείτε να ζητήσετε από το γιατρό να είστε μαζί με τη μαμά, την αδελφή ή μια φίλη σας.
-Μετά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού, τη μέτρηση του βάρους και της αρτηριακής σας πίεσης, ο γιατρός θα σας ζητήσει να βγάλετε τα ρούχα σας από τη μέση και πάνω, γιατί θα πρέπει να εξετάσει τους μαστούς σας.

Μετά θα σας ζητήσει να ξαπλώσετε στο ιατρικό κρεβάτι, όπου αν δεν έχετε ακόμη ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις, θα σας κάνει υπέρηχο, πάνω στην κοιλιά σας. Αν έχετε σεξουαλική ζωή θα σας εξετάσει στο γυναικολογικό κρεβάτι (boom). Θα χρειαστεί να βγάλετε το εσώρουχό σας και να βάλετε τα πόδια σας σε δύο υποδοχείς που υπάρχουν δεξιά και αριστερά από το γυναικολογικό κρεβάτι.

Σε αυτή τη θέση οι περισσότερες γυναίκες νεαρές και μεγαλύτερες αισθάνονται άβολα ή και ντροπή. Είναι πολύ φυσιολογικά συναισθήματα. Σκεφτείτε πως αν για εσάς είναι η πρώτη σας φορά που θα έχετε γυναικολογική εξέταση, για το γιατρό σας είναι μία ρουτίνα και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η υγεία σας.

Θα χρησιμοποιήσει τη βάλβη, ένα πλαστικό εργαλείο, την οποία θα σπρώξει μαλακά μέσα στον κόλπο για να μπορέσει να δει καλύτερα. Δεν είναι επώδυνο, αν και μερικές γυναίκες λένε πως αισθάνονται πόνο ή τοπική δυσφορία. Αν είναι η πρώτη σας εξέταση ίσως αισθανθείτε λίγη πίεση τοπικά.

Ο γιατρός μόλις βάλει τη βάλβη στον κόλπο σας θα την ανοίξει λίγο για να μπορέσει να δει καλύτερα το εσωτερικό του.

Αν αισθανθείτε πίεση, μπορείτε με βαθιές ανάσες να ανάσες να χαλαρώσετε. Με ένα μικρό βουρτσάκι ίσως πάρει κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας σας περιστρέφοντάς το απαλά στο στόμιο του τραχήλου. Είναι για το τεστ Pap, που είναι απαραίτητο να γίνεται μία φορά το χρόνο, από όλες τις γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας, ξεκινώντας από την ηλικία που η νεαρή κοπέλα έχει σεξουαλικές σχέσεις.
Επειδή οι ωοθήκες και η μήτρα δεν φαίνονται με την εξέταση με τη βάλβη από τον κόλπο, ο γιατρός θα βάλει τα δύο δάχτυλά του στο κόλπο σας και χρησιμοποιώντας το άλλο χέρι του πάνω στην κοιλιά, θα ψηλαφίσει μήτρα και ωοθήκες προκειμένου να διαπιστώσει να υπάρχουν κύστες, αν έχουν το σωστό μέγεθος και αν είναι επώδυνες. Σε αυτό το σημείο της εξέτασης ίσως νιώσετε άβολα. Πάρτε βαθιές ανάσες και χαλαρώστε.

Τι είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών;

Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι μία ορμονική ανισορροπία η οποία προκαλεί διαταραχές στην περίοδο, υπερτρίχωση και ακμή.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Οι νέες γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συνήθως έχουν 1 ή περισσότερα συμπτώματα από τα παρακάτω:

• διαταραχές στην περίοδο (έρχεται αραιά, καθόλου ή πολύ συχνά).
• τρίχες στο πρόσωπο ή σε άλλα σημεία του σώματος που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν.
• έντονη ακμή.
• βάζει εύκολα βάρος ή χάνει δύσκολα.
• κηλίδες σκούρου δέρματος στην πλάτη, στο λαιμό ή σε άλλες περιοχές.

Τι προκαλεί το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών;

Προκαλείται από μία ορμονική διαταραχή στον εγκέφαλο και στις ωοθήκες. Πολλά επίσης κορίτσια έχουν ψηλότερα από το φυσιολογικό επίπεδα ινσουλίνης από το πάγκρεας. Συνήθως συμβαίνει όταν τα επίπεδα της LH ορμόνης ή της ινσουλίνης είναι πολύ υψηλά και έτσι παράγεται περισσότερη τεστοστερόνη από τις ωοθήκες.

ΣΧΗΜΑ

Τι συμβαίνει φυσιολογικά.

• Η υπόφυση που βρίσκεται στον εγκέφαλο φτιάχνει τις ορμόνες LH και FSH και τις στέλνει στις ωοθήκες.
• Οι ωοθήκες με τη σειρά τους φτιάχνουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, τις θηλυκές ορμόνες. Όλες οι φυσιολογικές ωοθήκες επίσης φτιάχνουν μικρές ποσότητες της ανδρικής ορμόνης, τεστοστερόνης.
• Το πάγκρεας είναι το όργανο που φτιάχνει την ορμόνη ινσουλίνη. Υψηλά επίπεδα ινσουλίνης διεγείρουν τις ωοθήκες να φτιάξουν περισσότερη τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη, η ανδρική αυτή ορμόνη είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών.

Γιατί διαταράσσεται η περίοδος στις πολυκυστικές ωοθήκες;

Αν έχετε το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, σημαίνει ότι οι ωοθήκες σας δεν δέχονται τα σωστά μηνύματα από την υπόφυση, χωρίς τα οποία οι ωοθήκες δεν μπορούν να κάνουν ωάρια. Έτσι η περίοδος μπορεί να είναι ακανόνιστη ή και να μην έχετε καθόλου για πολλούς μήνες.

Ο μηνιαίος κύκλος αρχίζει όταν ο εγκέφαλος στείλει FSH και LH προς τις ωοθήκες. Μία μεγάλη ποσότητα της LH ορμόνης θα δώσει το σήμα στις ωοθήκες να απελευθερώσουν το ωάριο.
Το ωάριο ταξιδεύει μέσω των σαλπίγγων στη μήτρα. Η προγεστερόνη από τις ωοθήκες, προκαλεί την πάχυνση του ενδομητρίου. Αν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τότε αυτό το παχύ ενδομήτριο, που σε άλλη περίπτωση θα έτρεφε το έμβρυο, φεύγει από τη μήτρα σαν περίοδος. Μετά το τέλος της περιόδου ο ίδιος κύκλος αρχίζει από την αρχή.

Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, τα επίπεδα της LH είναι υψηλά όταν ξεκινά ο μηνιαίος κύκλος και πολύ υψηλότερα από την FSH. Εξαιτίας αυτού οι ωοθήκες δεν απελευθερώνουν ωάρια και έτσι δεν ξεκινά η περίοδος.

Πολυκυστικές ωοθήκες σημαίνει ότι έχω κύστες στις ωοθήκες;

Μερικές νεαρές γυναίκες έχουν πολλές μικρές κύστες και άλλες όχι. Ακόμη και να υπάρχουν να ξέρετε ότι δεν βλάπτουν την υγεία σας.

Με ποιες εξετάσεις μπορώ να μάθω αν έχω σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Με το συνδυασμό μικροβιολογικών εξετάσεων αίματος και υπέρηχο από το / τη γυναικολόγο μας.
Οι εξετάσεις αίματος είναι:

• FSH
• LH
• Te
• FTe
• SHBG
• Ινσουλίνη
• DHEAS
• 17-OHPRG

Γίνονται από την 3η – 5η μέρα που ξεκινά η περίοδός μας. Πρέπει να είμαστε νηστικές.

Ποια είναι η θεραπεία τους;

Αν αποδειχτεί εργαστηριακά ότι έχετε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ο γιατρός σας θα αποφασίσει για τη θεραπεία και ταυτόχρονα θα σας συστήσει να προσέχετε τη διατροφή σας. Η θεραπεία είναι συνήθως το αντισυλληπτικό χάπι. Να θυμίσουμε ότι ποτέ δεν παίρνουμε τα αντισυλληπτικά χάπια της φίλης μας, χωρίς να μας έχει εξετάσει ο / η γυναικολόγος μας και πριν κάνουμε συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος που θα μας συστήσει για να δούμε αν έχουμε τη γενετική προδιάθεση να πήξει το αίμα μας και να κάνει θρόμβους.
Τα φάρμακα θα ρυθμίσουν την περίοδο, την υπερτρίχωση και την ακμή. Επειδή όμως με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουμε ελαφρώς μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουμε αργότερα διαβήτη, ο γιατρός θα μας συστήσει να προσέχουμε τη διατροφή μας, μία φορά το χρόνο να ελέγχουμε το σάκχαρο του αίματος και κάθε 2 χρόνια να κάνουμε την καμπύλη σακχάρου. Η διακοπή καπνίσματος θα ωφελήσει σημαντικά!

Μήπως δεν θα μπορώ να μείνω έγκυος;

Οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν μία φυσιολογική μήτρα και υγιή ωάρια. Πολλές γυναίκες με πολυκυστικές αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας, άλλες πάλι όχι. Εάν ανησυχείτε για το μέλλον, συζητήστε το με το γιατρό σας.

Τι είναι ο παρθενικός υμένας;

Είναι μία λεπτή μεμβράνη η οποία περικλείει τη διάμετρο του κόλπου. Οι υμένες μπορεί να έχουν διαφορετικό σχήμα. Το πιο συνηθισμένο είναι αυτό το μισοφέγγαρου, το οποίο επιτρέπει το αίμα της περιόδου να εξέρχεται από τον κόλπο.

Άτρητος (κλειστός) υμένας: Ο άτρητος υμένας μπορεί να διαγνωστεί στη γέννηση, συχνά όμως δεν γίνεται αντιληπτός μέχρι τα εφηβικά χρόνια. Καλύπτει όλο το άνοιγμα του κόλπου και έτσι το αίμα της περιόδου δεν μπορεί να κυλήσει έξω από τον κόλπο. Αυτό πολλές φορές αναγκάζει το αίμα να επιστρέψει πίσω στον κόλπο, μέσα στην κοιλιά, προκαλώντας κοιλιακό πόνο ή πόνο στη μέση. Κάποιες έφηβες έχουν πόνο με αυξημένη εντερική κίνηση και δυσκολία στην ούρηση.

Η θεραπεία του είναι η χειρουργική απομάκρυνση του ιστού που περισσεύει και η δημιουργία φυσιολογικού ανοίγματος, ώστε το αίμα της περιόδου να οδηγείται έξω από τον κόλπο.
Ημίκλειστος υμένας: Είναι μία λεπτή μεμβράνη η οποία σχεδόν καλύπτει όλο το άνοιγμα του κόλπου. Κάποια ποσότητα αίματος της περιόδου μπορεί να περάσει, αλλά το άνοιγμα είναι πολύ μικρό. Η έφηβος με αυτό τον παρθενικό υμένα συνήθως δεν μπορεί να βάλει ταμπόν, αλλά και αν το καταφέρει μπορεί να μην είναι δυνατόν να το βγάλει όταν θα έχει γεμίσει με αίμα. Η θεραπεία είναι και εδώ χειρουργική.
Διαφραγματικός υμένας: Είναι ο υμένας που έχει και άλλον ιστό στη μέση, δημιουργώντας έτσι δύο μικρά ανοίγματα αντί ενός. Και εδώ οι έφηβες μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολία να βάλουν ή να βγάλουν το ταμπόν. Η θεραπεία είναι χειρουργική.

Επιστημονική επιμέλεια κειμένου: Ράνια Σουλτούκη, Βιοπαθολόγος Μικροβιολόγος